Non-verbale representaties
Non-verbale representaties geven informatie niet weer in tekst, maar in de vorm van beelden, schema’s, via het voorstellingsvermogen, gebaren en zintuigen.
Dualcoding
Vanuit onderwijskunde en psychologie is de ‘dualcoding’ theorie voor het opslaan van informatie bekend. Deze theorie geeft aan dat kennis in twee vormen opgeslagen wordt; in een talige en in een visuele vorm. Op het moment dat iemand bijvoorbeeld het woord ‘boom’ zegt, dan zie je waarschijnlijk een boom voor je. Misschien in combinatie met de letters die het woord vormen. Deze visuele vorm kan overigens ook bestaan uit beelden in gedachten, maar ook uit fysieke ervaringen zoals geur, smaak, tast, bewegingen of geluid. En hoe meer we bewust gebruik maken van beide presentatiesystemen – het linguïstische en het niet-linguïstische systeem – hoe beter we kunnen nadenken over kennis en ons deze herinneren.
Onderwijs vaak talig
Onderzoeken tonen aan dat nieuwe kennis op school in eerste instantie nog steeds vaak op een linguïstische (talige) manier aan leerlingen wordt aangeboden: we vertellen hen iets over de nieuwe leerstof of we laten hen erover lezen. Probeer bij activiteiten een non-verbale representatie van kennis in de hoofden van leerlingen teweeg te brengen. Dit kunt u op verschillende manieren aanpakken.
Hersenactiviteit stimuleren & verhogen
Dit betekent dat we het gewoonlijk aan leerlingen zelf overlaten een niet-linguïstische of non-verbale presentatie te maken. Als u leerlingen hierbij helpt, zijn de effecten op hun prestaties zeer groot. Er is zelfs aangetoond dat als u leerlingen bewust betrekt bij het maken van niet-talige presentatie van de kennis u hiermee de hersenactiviteit van leerlingen stimuleert en verhoogt.
Dieper begripsniveau
Het verwerken van informatie met non-verbale representaties, zorgt dat leerlingen tot een dieper begripsniveau komen. Vooral als leerlingen zelf betrokken zijn bij het maken van deze weergave, bereiken zij een dieper begripsniveau. Tekenen leerlingen bijvoorbeeld zelf een model van de waterkringloop, dan zullen ze dieper in de materie moeten duiken en het echt begrijpen, dan dat ze een kant-en-klare afbeelding aangereikt krijgen.
Uitgangspunten
Bij het toepassen van non-verbale representaties gelden twee uitgangspunten:
Verschillende wegen leiden naar Rome
Verschillende activiteiten brengen non-verbale representaties teweeg
Denk bijvoorbeeld aan:
- Creëren van grafische presentaties (superschema’s)
- Maken van modellen
- In gedachten genereren van beelden
- Tekenen van afbeeldingen en pictogrammen
- Deelnemen aan kinesthetische activiteiten
Bij handelen gaan we verder in op superschema’s.
Diepte verwerking
Non-verbale representaties moeten ‘diepte’ verwerking van kennis bevorderen.
‘Diepte’ verwerking van kennis betekent dat je na het verwerken van kennis in gedachten een model construeert over deze kennis en dat je deze vervolgens weergeeft in een non-verbale representatie (schema, model of tekening). Als leerlingen kennis op deze manier verwerken, begrijpen ze deze kennis veel beter en onthouden ze het ook veel eenvoudiger.
De kracht van diepteverwerking kan nog worden versterkt door leerlingen te vragen hun gedachten uit te leggen en te beargumenteren.
Superschema’s
Superschema’s zijn verschillende soorten schema’s die het denken van leerlingen kan ondersteunen. Of waarin zij kennis of informatie in weer kunnen geven. Zo’n Superschema combineert taal met symbolen zodat relaties en verbanden duidelijk zijn. Deze schema’s worden vaak gebruikt om kennis en/of informatie weer te geven. Wellicht kent u een aantal van deze schema’s.
Schema | Toepassingsmogelijkheid |
![]()
|
Laat kinderen ook eigen ordeningen aanbrengen. Dus dat leerlingen zelf categorieen bedenken en benoemen.
|
|
|
|
Werkt u met echte voorwerpen of kaartjes om te plaatsen in het Venndiagram, maak dan bijvoorbeeld gebruik van 2 hoepels of 2 touwen om het Venndiagram te vormen. |
Heden …
Op welke momenten maakt u gebruik van:
- Superschema’s
- (Schaal)modellen die leerlingen maken
- In gedachten genereren van beelden
- Tekenen van afbeeldingen en pictogrammen
- Kinesthetische activiteiten
Toekomst …
Neem de les van morgen voor u. Welke mogelijkheden ziet u om een avn de activiteiten in te zetten om uw leerlingen aan de slag te laten gaan met non-verbale representaties:
- Superschema’s
- (Schaal)modellen die leerlingen maken
- In gedachten genereren van beelden
- Tekenen van afbeeldingen en pictogrammen
- Kinesthetische activiteiten